İklim
Eskişehir, coğrafi şartları, yükseltileri, yeryüzü şekilleri, denize olan uzaklığı gibi nedenlerden dolayı kara iklimi özelliğine sahiptir. Bir taraftan da Ege ve Marmara bölgelerine yakın olması nedeniyle bu bölgeler ikliminin etkilerini taşımaktadır.
Genellikle Eskişehir’de kışlar parçalı bulutlu, kar yağışlı, baharlar orta derecede yağışlı ve yazlar ise az bulutlu ve açık geçer.
Yıllık sıcaklık ortalaması, 10.9° dir. Aylık ortalamaya göre yılın en soğuk ayı, -2° ile ocak ayıdır. Aralık ayının ortalarından, şubat ayının ortalarına kadar çok soğuk günler ve don olayları yaşanır. -10° ile -25° arasında değişen derecelere rastlanabilir. Ancak ocak ayı içinde 10° ile 15° lik ılık günler de geçirilir. Mart ayında daha çok don olayına rastlanır. Baharın ikinci yarısında maksimum sıcaklık, 20° nin üstüne çıkar.
Haziran, temmuz ve ağustos aylarında en sıcak günler yaşanır. En düşük sıcaklık 10° - 15° dir Temmuz ayının ikinci yansı ile ağustos ayının ilk yansında en yüksek sıcaklık, 30° - 40° arasında değişir.
Burada, kara iklimi özelliğini gösteren en belirgin olay, aynı zamanda gece ile gündüz sıcaklığında 12° ile 29° arasında büyük ısı farklarının olmasıdır.
Sonbahar mevsimi, sıcaklığın 20°' nin altına düşmesiyle, ağustos ayının ikinci yarısından itibaren kendini belli eder. Eylül ayının sonunda sıcaklık, 0° 'ye kadar inebilir. En yüksek sıcaklık ise, yine eylül ayı içinde, yazın devamı olarak 20° ile 30° arasında oynayabilir. Ekim ayında ortalama sıcaklık, 10° civarında seyreder.
Eskişehir'de yağışlar, kışın kar ve yağmur halinde görülür. Aralık ayından itibaren yağışlar daha çok kar şeklindedir. Nisan ayı sonundan itibaren havalar ısınmaya başlar.
Eskişehir'de bahar yağmurlan, batı ve güneybatıdan gelerek, sağanak halinde düşer. Yıllık ortalama yağış miktarı 378.9 kg/m3'dür.
Temmuz ve ağustos aylarında, Akdeniz yaz kuraklığı özelliklerini gösterir. Ancak çok hafif olarak, Karadeniz yaz yağmurlarını da alır. Ekim ayında yağmur, kasım ayında sulu karın yağması, kışın başladığını gösterir.
Eskişehir'de rüzgarlar, kışın doğudan batıya eser. Baharın ilk aylarında kuzeybatı rüzgarları hakimdir. Baharın sonunda güneybatı, batı ve kuzeybatıdan gelen rüzgarlar görülür.
Yaz mevsiminde bazen geçici olarak günlük şiddetli doğu rüzgarları da görülebilir. Sonbaharda ise, eylül sonundan itibaren doğu, kuzeydoğu ve güneydoğu rüzgarları ortaya çıkar.
Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü 2011 verilerine göre;
Yıllık en kuvvetli rüzgar Ocak ayında SE (Güneydoğu) yönünden 22,6 m/sn hızla eser.
Yıllık hakim rüzgar yönü kuzey-kuzeybatı yönündedir.
Yıllık ortalama rüzgar hızı 2,48 m/sn dir.
2011 yılı ortalama bağıl nem % 62,6’dır.
2011 yılı yıllık toplam orajlı gün sayısı 35’tir.
Yıllık toplam 68 gün kuvvetli rüzgarlı geçmiştir.
2011 yılı yıllık ortalama yerel basınç ise 925.33 hPa’dır.
En düşük yıllık mahalli basınç 910.9 hPa ile Şubat ayında tespit edilmiştir.
En soğuk ay ocak, en sıcak ay temmuz ayıdır.
En yüksek sıcaklık Temmuz ayında 36.2 °C olarak ölçülmüştür.
En düşük sıcaklık Aralık ayında -11.3 °C olarak ölçülmüştür.
2010 yılı verilerine göre; En fazla kar örtülü ay Mart ayıdır. Yıllık toplam 11 gün kar örtülü geçmiştir.
Eskişehir İlinde sert bir karasal iklim görülmektedir. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise sert ve yağışlı geçer. Gece ve gündüz arasındaki ısı farkı fazladır.
Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü 2005 verilerine göre; Yıllık ortalama toplam 33.1 gün donlu geçmiştir.
Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü 2005 verilerine göre; Yıllık ortalama nisbi nem % 63 tür.
En yüksek sıcaklık 42.0 °C ile 12.07.1980 de tespit edilmiştir.
En düşük sıcaklık 22.2.1985 tarihinde –13 olarak tespit edilmiştir.
Kaynakça:
- Eskişehir İli Doğa Turizmi Master Planı 2013-2023, Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma Ve Milli Parklar Gene Müdürlüğü
-Eskişehir İl Çevre Durum Raporu-2011, Eskişehir Valiliği İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü
Bitki Örtüsü
İlin dörtte birini çam, meşe, gürgen, ardıç, katran ve köknar ağaçlarının oluşturduğu ormanlar teşkil eder. Orman olmayan arazilerde, su kenarlarında söğüt,ahlat ve kavak ağaçlarına rastlanmaktadır.
Flora
İç Anadolu stepleri, Kuzey Anadolu ve Batı Anadolu ormanları, Eskişehir'in bitki örtüsünü oluşturur. Sündiken Dağları'nın, Porsuk Vadisi'ne bakan güney yamaçlarında, 1000 metreden sonra meşe çalılıkları, daha sonra da bodur meşeler görülür. 1300 metreden sonra yer yer kara çamların göze çarptığı Sündiken Dağları'nın, Türkmenbaba, Eşekli Türkmen Tepesi ve Bozdağ'ın Sakarya Vadisi yönü incelenirse, (özellikle Tandırlar Dağküplü Köyleri arası çok sıktır) karaçamla kaplı olduğu gözlenir. Burada karaçamların arasında, kızılçamlar da görülür. Taştepe ve Mihalıççık civarına kadar sarıçamlar yer alır. Yapıldak civarındaki çam ormanları arasında, yüksek meşeler görülür. Eskişehir'in güneyindeki platolarda ve Çifteler Ovası'nda orman yoktur fakat karakteristik step bitkileri vardır. Sarısu Porsuk Vadisi'nin bitki örtüsünü, yumak, yavşan ve kekik oluşturur. Porsuk ve Keskin Dereleri'nin kenarlarındaki bitki örtüsü ise, söğütler, kavaklar, karaağaçlar ve koruluklardan oluşur.
Orta Anadolu Bölgesinin karakteristik bitki örtüsü içerisinde yer alan Eskişehir, % 26,3’ü ormanlarla kaplıdır.
Eskişehir, koru ormanlarının % 78’ü karaçam, % 9’i sarıçam, % 6’ü kızılçamdır. Geriye kalanı bataklık ormanları olup, bunun da tamamı meşe cinsidir.
Çayır ve mera arazisi ilimizin toplam arazisinin %24’ünü teşkil etmektedir. İlimizde 582.505 hektar işlenen tarım arazisi bulunmaktadır.
Eskişehir ilinde tespit edilmiş 8 adet toprak grubu vardır. Buna göre, % 44.8 ile en fazla kahverengi topraklar, % 26.36 ile kahverengi orman toprakları ve % 12.70 ile kalkersiz kahverengi orman toprakları bulunmaktadır.
Eskişehir İl arazisinin %21.8’i dağlık, % 6’sı yayla, % 25.8’i ova ve %51.8’i dalgalıdır. 582.505 hektar (% 43) tarım alanına sahip olan Eskişehir İlinde ; 325.851 hektar çayır-mer’a arazisi (% 24) , 331.263 hektar (% 24) orman ve fundalık arazi, 125.581 hektar (% 9) tarıma elverişsiz arazi bulunmaktadır.
Eskişehir 2013 yılı verileri ile Çiftçi Kayıt Sistemine (ÇKS) kayıtlı 3.612.329,48 dekar arazi ve bu arazide çiftçilik yapan 26.966 çiftçi bulunmaktadır.
Eskişehir’de arazinin kullanım durumu ve oranları şöyledir; İşlenen tarım arazisi 582.505 hektar ile %41,8’i, Orman Arazisi 397.327 hektar %26,3’ü, Çayır-Mera Alanı 325.851 hektar ile %23,4’ü, Su Yüzeyi (Göl-Gölet-Baraj) 3.775 hektar %0,3’ü, Tarım Dışı Arazi 53.705’i, %3,8’i, Tescil Dışı alan 59.307 hektar %4,4 oluşturmaktadır.
Arazi kullanım durumu; Tarla 366.722 ha (%62,95), Meyve 3.738 ha (%0,65), Sebze 5.682 ha ( %0,98), Nadas 197.164 ha (%33,85) Terkedilen Alan 9.195 ha (%1,57) oluşturmaktadır.
Kaynakça:
-Eskişehir İl Çevre Durum Raporu-2011- Eskişehir Valiliği İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü
-Seçilmiş Göstergelerle Eskişehir 2012- TÜİK
-Eskişehir Valiliği
Fauna
Karasal Türler ve Populasyonları
İlimizde faunayı memeliler ve kuşlar olarak tasnife tabii tuttuğumuzda memeliler ve kuşları karada yaşayanlar olarak ayırt edebiliriz.
Memelilerin yaşama ortamı ormanlar olup kısmen sazlık ve step bitki örtüsü ile kaplı yerleşim alanlarına uzak mıntıkalarda yaşamlarını devam ettirmektedirler.
Bu yaşam ortamındaki memelileri şöyle sıralayabiliriz.
Geyik (Sığın) : Mihallıççık, Çatacık, Sarıcakaya ormanlarda av koruma ve üretme sahasında olup, yapılan gözlemlerde sayılarının 450 civarında olduğu tahmin edilmektedir.
Ayı (Ursus aretos) : Sayıları oldukça azdır. Nesli tükenmek üzeredir.
Tavşan (lepus europeus) : Sayıları oldukça fazladır. Kırsal alanda ve ormanlarda rastlamak mümkündür. Kakım, Gelincik, Sansar türlerine sıkça rastlanır.
Sincap, Kirpi gibi memelilere azda olsa rastlanmaktadır.
Kurt, Çakal ve Yaban Domuzu gibi memelilerin yaşam ortamları ormanlar olup, sıkça rastlanmaktadır. Miktarları oldukça fazladır.
Kuşlar :
Eskişehir faunası, özellikle kuş türleri açısından zengindir.
Balıkdamı Sulak Alanı (Sivrihisar), Doğancı Göleti (Alpu), Emineken Göleti (Çifteler) ve
Yörükkırka Göleti (Merkez) göçmen kuşların uğrak yeri olması nedeniyle, kuş gözlemciliği
açısından önemli yerlerdir. Balıkdamı, göç döneminde yaklaşık 140 kuş türü barındırmaktadır.
Ördekgillerden ; Boz kaz, Sakarca, Yeşilbaş, Kılkuyruk,
Sülüngillerden ; Bıldırcın, Çil,
Sutavuğugillerden ; Sutavuğu, Sakarmeke,
Yağmurkuşugillerden ; Gümüşi yağmurcun,
Çullukgillerden ; Çulluk, Çamur kuşu, Döğüşken, Martıgillerden ; Karabaş martı,
Çöltavuğugillerden ; Bağırtlak,
Güvercingillerden ; Tahtalı, Üveyik,
Karatavukgillerden ; Karatavuk, Ormanlarda ve kırsal alanlarda kısmen sulak ve bataklık sahalarda bulunmaktadır. Sayıları vasatın altındadır.
Aquatik Türler ve Populasyonları
Sayıları azalmakta, sıkça rastlanmamaktadır.
Kürklü Hayvanlar
Ayı, Tavşan, Tilki, Sansar, Sincap bulunmaktadır. Populasyonları oldukça azalmıştır.
Balıklar
İlimiz dahilindeki akarsular, göl, gölet ve barajlarda balık türleri mevcut olup sırası ile yüksek rakımlı orman içi akarsularda Alabalık türleri yaşamaktadır. Bu akarsuların aşağı kısımlarında Sazan, Bıyıklı balık, Turna bulunmaktadır.
Mevcut barajlarımızda başta Sazan olmak üzere Yayın ve Yılanbalığı, Kefal bol miktarda üretilmektedir. Ayrıca göl ve göletlerde Sazan, Aynalı Sazan, Yayın Balığı bulunmaktadır. Bunlar suni olarak ta üretilmektedir.
Orman içi akarsuların yüksek kesimlerinde alabalıklar tabii olarak yetişmektedir. Diğer türlerde Gökçekaya, Sarıyar Barajı su toplama havzasında, ayrıca DSİ’nin göletlerinde yetişmektedir.
İlimizde 8 adet Tabiat Anıtı bulunmaktadır. Bunlar :
Çatacık Geyik Alanı
Türk Fındığı
Kokulu Ardıç I – II – III
Kaya Ardıcı
Kepez Saçlı Meşesi
Piribaba Meşesi
İlimiz sınırları içerisinde milli park bulunmamaktadır.
Fauna alanı memeli hayvanlar açısından önemli olan Çatacık Ormanları (1350m)‟dır. Türkiye’de iki noktada bulunan Kızıl Geyik Üretme İstasyonundan birisi bu bölgede yer almaktadır. Tamamıyla ava kapalı olan Çatacık Yaban Hayatı Geliştirme Sahasında ; Kızılgeyik, ayı, domuz, kurt, tavşan, sincap, yaban koyunu gibi memeli, keklik, doğan, kartal ve şahin gibi kuşlarıyla dikkat çekmektedir.
Kaynakça:
-Eskişehir İl Çevre Durum Raporu-2011- Eskişehir Valiliği İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü
- Eskişehir İli Doğa Turizmi Master Planı 2013-2023- Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma Ve Milli Parklar Gene Müdürlüğü