Unsurun Adı:
Bebek Kuklası
Unsurun Bilinen Diğer Adları:
El Kuklası, Parmak Kuklası, Odun Gaymesi, Tabut Oyunu, Tabut Kuklası, Bebek Oyunu
Unsuru Uygulanan Grup, Topluluk ve Kişiler
Kırka Belediyesi Zeybek Ekibi
Hamdi KÜÇÜK, Selami ÜNLÜCE, Ziya KARA ve bu ustaların yenilerde yetiştirdiği kişilerdir.
Unsurun Kısa Tanımı
Tabut ya da benzeri bir sandık içerisine gizlice giren birinci oyuncu, parmaklarına geçirdiği bebek gibi giydirilmiş tahta kaşıkları kukla biçiminde kullanarak ikinci oyuncunun sözlü olarak yönlendirmesiyle ve müzik eşliğinde oynatır.
Oyun, bir oynatıcı ve bir de yardımcısından oluşan iki kişiyle yapılır. Hazırlık sırasında seyircilerden gizlenmek ön koşuldur. Yardımcı önce oyun alanına, izleyicilerin ortasına büyükçe bir masa getirip koyar. Düz tahtalardan yapılan bir sedye yatırılan oynatıcının üzerine büyük ve kalınca bir örtü (battaniye olabilir), yüzüne de bir tülbent örter. Oynatıcı tülbent sayesinde hem izleyicilere görünmeyecek, hem de onları rahatça görebilecektir. Oynatıcının ellerinin üç orta parmağına birer kız ve erkek plastik bebek başı yerleştirerek dirseklerine kadar uzanan elbiseler giydirir.
Her iki elinin serçe ve baş parmaklarına sıkıca iki kaşık bağlar. Böylelikle oynatıcı, dirseklerine kadar kollarını kaldırdığında bir kız ve bir erkek kukla elde etmiş olur.
Bütün bu işlemler bittikten sonra, oynatıcı sedyeyle bir ölü gibi getirilerek oyun alanındaki masanın üzerine yatırılır. Yardımcı masanın yanına yakın bir yerde durarak oyunu başlatır.
Unsurun Coğrafi Dağılımı
Eskişehir İli Seyitgazi İlçesi ve civarı ile ağırlıklı olarak Kırka Beldesi’nde görülmektedir.
Unsurun Korunmasına Yönelik Olarak Önerilen Koruma Önlemleri
-Unsuru uygulayanların çoğaltılması ve tanıtılması amacıyla belirli günlerde yerel uygulayıcılar tarafından halka sunulması
-Üniversite öğrencilerine periyodik zamanlarda seminerler düzenlenmesi
-Üniversitelerin tiyatro bölümlerinde geleneksel tiyatro kapsamında ele alınmasının sağlanması unsurun korunmasına katkıda bulunacaktır.
Konu ile ilgili ilde bulunan kurum/kuruluşlar (üniversitelerin ilgili bölümleri, araştırma merkezi, enstitü, sivil toplum kuruluşları)
-Anadolu Üniversitesi Halkbilim Araştırmaları Merkezi
-Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Halkbilim ve Araştırma ve Uygulama Merkezi (HAMER)
Unsur ile ilgili bugüne kadar ilde yapılmış faaliyetler
-Unsur, Eskişehir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Halkbilim ve Araştırma ve Uygulama Merkezi ve Anadolu Üniversitesi Halkbilim Araştırmaları Merkezi işbirliği ile kayıt altına alınmıştır.
-Anadolu Üniversitesi Alan Araştırması Çalışması, 1982
-TRT Yöremizden Yurdumuzdan Programı, 1992
-Anadolu Üniversitesi TVA
“Yaşamın İçinden Ekinci Programı Bebek Oyunu” Çekimleri
Yönetmenler: Yrd.Doç. Özden ÖZDEMİR – Öğr.Gör. Enise YANGIN
-Anadolu Üniversitesi Halkbilim Araştırma Merkezi 2004 Yılı Bölge Araştırması
-16-17-18 Aralık 2005 Halk Kültürlerini Koruma-Yaşatma ve Geleceğe Aktarma
Uluslararası Sempozyumu
Unsur ile ilgili elde bulunan yayınların listesi
KOÇKAR, M. Tekin
Eskişehir Halkbilim Ürünleri s.55-58
Eğitim Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Vakfı Yayınları No:146
Eskişehir, 1999
BARAZ, Nesrin
Eskişehir’in Halkbilimsel Değerleri – II s.301-313
Anadolu Üniversitesi Yayınları No:1256
Eskişehir, 2000
16-17-18 Aralık 2005 Halk Kültürlerini Koruma-Yaşatma ve Geleceğe Aktarma Uluslararası Sempozyumu
BEBEK KUKLASI
http://www.dailymotion.com/video/x1us2ks_bebek-kuklasi_creation