ESKİŞEHİR İL KÜLTÜR VE TURİZM MÜDÜRLÜĞÜ

Tepreç (Tepreş) - 2010

 
Unsurun Adı:
 Tepreç (Tepreş)
 
Unsurun Bilinen Diğer Adları: --
 
Unsuru Uygulanan Grup, Topluluk ve Kişiler:
 
Eskişehir ili ve civarındaki Tatar köylerinde yaşayan Kırım Türkleri ve bunların kurdukları dernekler tarafından gerçekleştirilmektedir.  
 

Unsurun Kısa Tanımı:
 
Tabiatın  canlılığını,  dinamizmini  kaybettiği  kış  aylarında,  doğal  olarak  insanlar da  bağ - bahçe,  tarla - ziraat  işlerinden  uzak  kalmakta,  adeta  onlarda kış  uykusuna yatmaktadırlar.
  Baharın gelişi ile tabiatın tekrar canlanması gibi, insanların içine de neşe, sevinç, enerji dolmaktadır. İşte bu haleti ruhiye ile Kırım Türkleri de kışın uyuşukluğundan, ataletinden sıyrılıp tepreçmekte, silkinmekte bunu da toplum olarak en güzel “Tepreç”
olayı ile ifade etmektedirler.
 
Tepreç  eski  yıllarda  birkaç  köyün  katılımıyla  yapılan sınırlı,  yerel  bir  olay   iken, günümüzde;  toplumun ziraatten  sanayiye kayması, değişen dünya koşulları ve ulaşım imkânlarınında  artması ile şehirler arası  katılımın sağlandığı,  çok  geniş kapsamlı bir etkinlik haline dönüşmüştür. Doğal olarak "Tepreç"in mahiyeti de değişmiştir.
 
Türkiye’de Kırım Türklerinin bulunduğu bir çok yerde yapılan Tepreç organizasyonlarının katılımı yüksek  olanlarından birisi olan Eskişehir "Tepreç"ine 15-20 bin civarın-da Kırım Türk'ü katılmaktadır.
 
Günün  yoğun  çalışma  temposundan   bunalan  insanların,  birbirinden  uzak   kalan dostların  hiç olmazsa  senede bir kez bir araya  gelip adeta  bir bayram  havası içinde eğlenmelerine, neşeli  bir gün  geçirmelerine  imkân  sağlanması  açısından "Tepreç" olumlu sosyal bir olaydır.
  Tepreç  etkinlikleri  çerçevesinde  düzenlenen  profesyonel veya amatör ansamblların, halk dansları  ekiplerinin  gösterileri,  gençler  arasında  yapılan "Tatar güreşi" amatör yarışmaları,  apakaylar (hanımlar)  arasında  yapılan "Tatar  Aşları  Yarışmaları"  v.s. folklorik  etkinlik Kırım  Türk kültürünün tanıtılması ve sonraki kuşaklara aktarılması yönünden özgün ve etkin bir kültür olayıdır.
 
Unsurun Coğrafi Dağılımı:
 
Yurtiçi ve yurtdışında yaşayan Kırım Türkleri baharın gelişini kutlamaya daima özen gösterirler. 1986 yılında Türkiye ve yurtdışında bulunan Kırım Kültürü ile ilgili derneklerin büyük bir kısmının onayları ile Eskişehir ili Sivrihisar ilçesi Karakaya Köyünde Haziranın ikinci haftasında genel bir Tepreş organizasyonunun yapılması kararlaştırılmış olup, bugün için geleneksel hale gelmiştir. Bu tarih ve yer, tüm Kırım Kültür Derneklerince bilinmektedir.
 
Unsurun Korunmasına Yönelik Olarak Önerilen Koruma Önlemleri
 - Kırım Türkleri Kültür  ve Yardımlaşma  derneklerinin  yıllık faaliyet programlarında  yer alması.
- Kırım Tatar kültürünü tanıtarak Tatarların çevresinde yaşayan insanların da “Tepreş” hakkında bilgi sahibi olmalarının sağlanması.
- Kırım Tatar halk oyunlarını, şarkılarını ve gelenek göreneklerini orijinalinden bir şeykaybetmeden muhafaza edilmesi ve yeni nesile aktarılması.
 
Konu ile ilgili ilde bulunan kurum/kuruluşlar (üniversitelerin ilgili bölümleri, araştırma merkezi, enstitü, sivil toplum kuruluşları)
 
-Eskişehir Kırım Türkleri Kültür Yardımlaşma ve Spor Kulübü Derneği
-Eskişehir Kırım Halkbilim Araştırma Gençlik ve Spor Kulübü Derneği
-Kırım Gelişim Vakfı
-Eskişehir’deki diğer Kültür ve Folklor Kuruluşları
-Üniversitelerin Türk Dili ve Tarih Bölümleri, Sürekli Eğitim Merkezleri
 
Unsur ile ilgili bugüne kadar ilde yapılmış faaliyetler
 1972 yılında kurulan Kırım Kültür Yardımlaşma Derneği tarafından organize şekilde çeşitli yerlerde yapılmaya başlanan Tepreş Şenlikleri, 1986 yılından itibaren Karakaya Köyünde düzenlenmektedir.
 
Unsur ile ilgili elde bulunan yayınların listesi
           
BEKTÖRE, Yalkın  Tepreş Eskişehir Kırım Folklor Derneği Yayınları – 1990
 
A.Yavuz KILIÇ – Çiğdem KARA - İbrahim Ali İLERİ -
Canan İLERİ – Sakine ÇELİK  ÖZTÜRK
“Bir Ağız Ekmek” Eskişehir Geleneksel Yemek Kültürü II sf.410-411
T.C.Anadolu Üniversitesi Yayınları No.1147           
Halkbilim Araştırmaları merkezi Yayınları No.2
 
EKEM, Prof. Dr. Naci
Şın (Çın)
Uluslararası Tatar Türkçesi Bilgi Şöleni (12-14 Ekim 2009)
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Yayınları
 
Kırım Postası
Eskişehir Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Yayın Organı
Eylül 1999
Haziran 2000
Eylül 2000
Haziran 2001
Eylül-Aralık 2001
Aralık 2002
Temmuz 2003
Haziran 2004
Ekim 2005
Eylül 2006
Ekim 2008
Mayıs 2009