Cumhuriyet Tarihi Müzesi Binasının Tarihçesi:

Anadolu Üniversitesi Cumhuriyet Tarihi Müzesi binası, 1916'da Turan Numune Mektebi olarak inşa edilmiştir. Mimarı Kemal Bey'dir. Bina, Birinci Ulusal Mimarlık Dönemi'nin önemli örneklerinden biri olarak kabul edilmektedir. Turan Numune Mektebi, Osmanlı Devleti'nin 617. kuruluş yıl dönümü olarak kabul edilen 30 Aralık 1916'da eğitim ve öğretime başlamıştır. Maarif Müdürü Ethem Nejat Bey okulun açılması için büyük çaba harcamıştır.

Bina, Yunan işgali sırasında hastane olarak kullanılmıştır. Eskişehir 2 Eylül 1922’de düşman işgalinden kurtarıldıktan sonra da esir Yunan askerlerinin tutulduğu hapishaneye dönüştürülmüştür. Cumhuriyet’in İlanından sonra yeniden okula dönüştürülen bina, 1930 yılına kadar Turan Numune İlkokulu olarak değerlendirilmiştir. Bina, 1930 - 1955 yılları arasında sırasıyla Eskişehir Lisesi, Defterdarlık ve Kız Ortaokulu olarak hizmet vermiştir. 1957’de Türk Silahlı Kuvvetleri’ne devredilmiş ve 1977 yılına kadar da Askerlik Şubesi olarak kullanılmıştır. 1980’de eski eser olarak tescil edilen bina daha sonra Anadolu Üniversitesine tahsis edilmiş ve 23 Nisan 1994 tarihinde “Anadolu Üniversitesi Cumhuriyet Tarihi Müzesi” olarak faaliyete geçirilmiştir. Müze, yaklaşık yirmi yıllık faaliyetten sonra, yeniden yapılandırılmak amacıyla 1 Haziran 2013 tarihinde ziyarete kapatılmıştır.

Cumhuriyet Tarihi Müzesi’nin Yeniden Açılması:

Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip ERDOĞAN’ın talimatlarının sonucunda Ocak 2019’da Anadolu Üniversitesi Cumhuriyet Tarihi Müzesi’nin yeniden açılması için çalışmalar başlatılmıştır. Anadolu Üniversitesi Rektörü Sayın Prof. Dr. Şafak Ertan ÇOMAKLI’nın büyük çabaları ve Üniversitenin kendi imkanları ile Anadolu Üniversitesi Cumhuriyet Tarihi Müzesi 21 Mart 2019 tarihinde yeniden ziyarete açılmıştır. Müzenin resmi açılışı 7 Eylül 2019 tarihinde Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip ERDOĞAN’ın teşrifleri ile gerçekleştirilmiştir.

Anadolu Üniversitesi Cumhuriyet Tarihi Müzesi'nin zemin katının sağ tarafında Cumhurbaşkanlığı forsunda yer alan Türk Devletleri hakkında kısa bilgiler yer almaktadır. Orta Asya’da kurulan Türk Devletlerinden başlayarak Osmanlı Devleti’ne kadar olan devletlerin siyasi tarihleri ile kültürel yapılarına ilişkin çeşitli görseller sergilenmektedir. Osmanlı Devleti’nin Karacahisar’da başlayan cihan devleti olma süreci ve gelişimi II. Abdülhamid’in devlet yönetimi anlayışı ile İttihad ve Terakki Cemiyetinin yönetime gelmesi bu kısımda sunulmaktadır. Müze için özel olarak çalışılan Türk tarihi büyüklerinin resimleri bu bölümü daha akılda kalıcı bir deneyim haline getirmektedir.



Müzenin zemin katının sol tarafında Türk Milletinin Çanakkale Savaşı’nda gösterdiği kahramanlık sergilenmektedir. Bu bölümde o dönemden kalma bazı eserlerle birlikte Çanakkale Savaşı’na ait bilgiler verilmektedir. Ardından Atatürk’ün liderliğinde verilen Milli Mücadele’nin çeşitli aşamaları panolarda sergilenmektedir. Ayrıca bir odada video gösterimiyle Milli Mücadele anlatılırken diğerinde Balkan ve Birinci Dünya Savaşları ile Milli Mücadele Dönemi’ndeki şehitlerimizin adını yaşatmak amacıyla, onlara duyduğumuz saygının bir göstergesi olarak tasarlanmış “Aziz Şehitlerimize Saygı” video - enstalasyon odası bulunmaktadır.



Merdivenlerden üst kata çıktığımızda balkon kısmında 15 Temmuz Direnişi’ni konu alan bir bölüm bulunmaktadır. Türk halkının hain FETÖ kalkışmasına karşı gösterdiği destansı tepki görsellerle ele alınmaktadır. Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip ERDOĞAN’ın bu kalkışmanın önlenmesi sırasında gösterdiği liderlik görsellerle gösterilmekte; Türk halkının birlik ve beraberliğinin altı çizilmektedir.



Müzenin üst katının sol tarafında Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’e ait özel eşyalar sergilenmektedir. Mustafa Kemal Atatürk’ün gömleğinden ayakkabısına, asasından kılıcına kadar en nadide eserler bu bölümde yer almaktadır. Cumhuriyet Dönemi’nde Atatürk’ün hedef gösterdiği çağdaş uygarlık düzeyine çıkmak için yapılan inkılaplar anlatılmakta ve Türkiye’nin çarpıcı ilerleyişi bir video gösterisiyle sunulmaktadır. Atatürk’ün 10. Yıl Nutku eşliğinde çağdaş uygarlık yolunda atılan adımlar gösterilmektedir. Bu katın bir odasında Cumhuriyet’in ilk yıllarına ait ulusal gazetelerden, diğer odalarda ise yine aynı döneme ait Eskişehir’in yerel gazetelerinden örnekler sergilenmektedir.




Bu katın sağ tarafında Turan Numune Mektebi’ne ait çeşitli eğitim araç-gereçleri ziyaretçilerin ilgisine sunulmaktadır. Ayrıca Eskişehir’in eğitim tarihine ve Cumhuriyet’in ilk yıllarında kentin ekonomisine hayat veren Cer Atölyesi, Şeker Fabrikası ve Tayyare Tamirhanesi gibi kurumlara ilişkin görseller ve objeler bu bölümde sergilenmektedir. Ayrıca Müzenin ilgi çekici bölümlerinden biri de çeşitli etnografik eserlerin bulunduğu bölümdür.

Tarihimize kısa bir yolculuk yapmak isteyenleri Anadolu Üniversitesi Cumhuriyet Tarihi Müzesi'ne bekliyoruz.